აფექტური პოლიტიკური პოლარიზაცია საქართველოში - 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინასაარჩევნო კამპანიის მაგალითზე

Mariam Saralidze

Abstract


აფექტური პოლიტიკური პოლარიზაცია წარმოადგენს ტენ­დენ­­ციას, როდესაც ადამიანები, რომლებიც კონკრეტული პოლიტი­კურ ძალასთან აიდენტიფიცირებენ საკუთარ თავს, ოპოზიციური პარ­ტიის წარმომადგენლებს და მხარდამჭერებს აღიქვამენ ნეგატი­ურ­ად. კერძოდ, ესაა ვითარება, როდესაც ნეგატიური დამოკიდე­ბუ­ლება განპირობებულია ემოციური აღქმებით. მსგავსი ტიპის პოლა­რი­ზაცია, წარმოადგენს ჯგუფთაშორისი კონფლიქტის პროცესს, რო­მელსაც თან ახლავს დაყოფა - ჩვენ და ისინი.

წინამდებარე ნაშრომის მიზანია დადგინდეს რა ფაქტორე­ბი­თაა განპირობებული აფექტური პოლარიზაცია საქართველოში. ასევე, იმ კონკრეტული გზავნილების გამოკვეთა, რითაც წარიმართა 2024 წლის წინასაარჩევნო კამპანია პოლიტიკური ძალების მიერ. ინ­ტერსს განაპირობებს ის პოტენციური საფრთხეები, რაც პო­ლი­ტიკურ პოლარიზაციას, როგორც ფენომენს, დემოკრატიული სტა­ბილურობისთვის მოაქვს. საქართველოს დამოუკიდებლობის აღ­დგენიდან სამ ათეულ წელზე მეტი გავიდა. თანამედროვე ქარ­თუ­ლი სახელმწიფოს ისტორიაში, პოლარიზაცია ქართული პოლი­ტი­კის საკვანძო მახასიათებლად ჩამოყალიბდა. როგორც გამოცდი­ლე­ბა აჩვენებს, პოლარიზაცია განსაკუთ­რე­ბით მაღალ ნიშნულს წი­ნასაარჩევნო პერიოდში აღწევს. მით უფრო, რომ 2024 წლის საპარ­ლა­მენტო არჩევნები აქტიური საპროტესტო კე­რების ფონზე ჩა­ტარ­და. 2023-24 წლებში უცხოური გავლენის გამ­ჭ­ვირვალობის ინიცი­რე­ბის/მიღების კონტექსტში ქვეყანა დღესაც პო­­ლიტიკური კრი­ზი­სის ვითარებაშია. შესასწავლ ინტერესს წარმო­ადგენდა 5 ძირითა­დი პოლიტიკური სუბიექტი, რომელთაც შემდ­გომში  ცესკოს ოფი­ცი­ალური მონაცემებით, საარჩევნო ბარიერი გადა­ლახეს.

კვლევა ეყრდნობა თვისებრივი კვლევის მეთოდებს. კერძოდ, დისკურსული კონტენტ ანალიზის მეთოდით, გაანალიზებულია 16 ივლისიდან არჩევნების დღემდე, შემდგომში ბარიერგადალახული ხუთი პოლიტიკური სუბიექტის ლიდერების რიტორიკა, პარ­ტი­ების წინასაარჩევნო პროგრამები და ამომრჩევლებთან შეხვედრისას გაჟღერებული გზავნილები.

კვლევის პროცესში გამოიკვეთა, რომ პოლიტიკური აქტო­რე­ბი პოზიტიური დღისწესრიგის შეთავაზების ნაცვლად, ოპონენტი პოლიტიკური პარტიების მიუღებლობაზე ხაზგასმის მეთოდით პო­ზიციონირებდნენ.  პოლიტიკური ლიდერების რიტორიკა „ჩვენ“ და „ისინი“ დაყოფაზე იყო ორიენტირებული. პოლიტიკოსები მო­იხ­მობდნენ გამყოფ ხაზებს, რის გარშემოც ემოციური შიშებით შეეძ­ლოთ საზოგადოების მობილიზება. 

პარტიების ლიდერების რიტორიკის ანალიზისას, რამდენიმე ძი­რითადი ასპექტი გამოიკვეთა, რის გარშემოც ამომრჩევლის მობი­ლიზებას ცდილობდნენ:  რეფერენდუმი ომსა და მშვიდობას შორის;  არ­ჩევანი ევროპასა და რუსეთს შორის; 2024 წლის არჩევნები, რო­გორც - კონკრეტული პოლიტიკური ძალების მიუღებლობით გაკე­თე­ბუ­ლი არჩევანი. ანალიზის საფუძველზე წარმოჩინდა, რომ აფექ­ტურ პოლარიზაციას საქართველოში თავად პოლიტიკური ლიდე­რე­ბის რიტორიკა აღრმავებს. ეს არ ნიშნავს, რომ ქვეყანაში პოლარი­ზა­ციის მხოლოდ პოლიტიკური ელიტებიდან მომავალი აფექტური ფორმაა, თუმცა, წინასაარჩევნო პერიოდში აშკარდაა მისი დომინა­ცი­ური როლი.


Keywords


აფექტური პოლიტიკური პოლარიზაცია, პოლარიზაციის საფრთხეები, პოლიტიკური ელიტები, პოლიტიკური პარტიები.

Full Text:

PDF

References


ბიბლიოგრაფია

Dalh, R. (1971). Poliarchy: participation and Opposition. New Haven: Yale University Press.

Dalton, R. (2008). The Quantity and the Quality of Party Systems. SAGE Publications. მოპოვებული 2024 წლის 8 December, https://www.academia.edu/53172484/The_Quantity_and_the_Quality_of_Party_Systems_Party_System_Polarization_Its_Measurement_and_Its_Consequences-დან

Diamond, L. (2019). The Global Crisis of Democracy. მოპოვებული 2024 წლის 28 November, https://www.wsj.com/articles/the-global-crisis-of-democracy-11558105463-დან

Duignan, B. (თ. გ.). Britanica. მოპოვებული Britanica.com: https://www.britannica.com/topic/partisanship-დან

EuropeanComission. (2022). მოპოვებული 2025 წლის 16 January, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_22_3800-დან

George E. Marcus, W. Russell Neuman, Michael B. MacKuen. (2013). Affective Intelligence and Political Judgment. University of Chicago Press. მოპოვებული 2025 წლის 9 January, https://www.researchgate.net/publication/37694302_Affective_Intelligence_and_Political_Judgment-დან

Hetherington. (2009). Review Article: Putting Polarization in Perspective. British Journal of Political Science, 413–448.

Hungtington, S. (1991). Democracy's Third Wave. Journal of Democracy.

IRI. (2023). მოპოვებული https://www.iri.org/wp-content/uploads/2023/04/IRI-Poll-Presentation-Georgia-March-2023-Final-CISR-Approved-.pdf?fbclid=IwAR2yZ0LUYei4SB9q-aPSR3YncR-T4a3BZ0ZZgaFh2Igg_kbZkCAxCRprlNo-დან

Jennifer L McCoy, Murat Somer. (2019). "Toward a Theory of Pernicious Polarization and How It Harms Democracies: Comparative Evidence and Possible Remedies". მოპოვებული https://www.researchgate.net/publication/328538486_Toward_a_Theory_of_Pernicious_Polarization_and_How_It_Harms_Democracies_Comparative_Evidence_and_Possible_Remedies_Forthcoming_in_a_Special_Issue_of_the_Annals_of_the_American_Academy_of_Political_and-დან

Klingemann, H.-d. (2005). Political Parties and Party Systems. მოპოვებული 2024 წლის 15 December, https://www.academia.edu/45360576/Political_Parties_and_Party_Systems-დან

Lijphart, A. (1999). Patterns of Democracy. Yale Univeristy Press. მოპოვებული 2024 წლის 8 December, http://digamo.free.fr/lijphart99.pdf-დან

Markus Wagner, Eelco Harteveld. (თ. გ.). მოპოვებული 2025 წლის 8 January, https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/00323217241300993#bibr32-00323217241300993-დან

McCoy, J. (2019). Polarization harms democracy and society. მოპოვებული 2024 წლის 10 December, https://www.icip.cat/perlapau/en/article/polarization-harms-democracy-and-society/-დან

Merriam Webster Dictionary. (თ. გ.). (E. Levy, პროდიუსერი) მოპოვებული Merriam Webster Dictionary: https://www.merriam-webster.com/dictionary/polarization-დან

Milačić, F. (2021 წლის March). THE NEGATIVE IMPACT OF POLARIZATION ON DEMOCRACY. მოპოვებული 2025 წლის 8 January, https://library.fes.de/pdf-files/bueros/wien/18175.pdf-დან

Murat Somer, Jennifer L McCoy. (2019). "Transformations through Polarizations and Global Threats to Democracy," . მოპოვებული 2024 წლის 10 December, https://www.researchgate.net/publication/328538491_Transformations_through_Polarizations_and_Global_Threats_to_Democracy_Forthcoming_in_a_Special_Issue_of_the_Annals_of_the_American_Academy_of_Political_and_Social_Sciences_guest_editors_Jennifer_McCoy-დან

OSCE/ODHIR. (2020, 2024). doi:https://www.osce.org/files/f/documents/1/4/480500.pdf

Roula Nezi, Georgios Karyotis, Iakovos Makropoulos. (2023). Culture Wars: The Impact of Affective Polarization.

Rustow, D. A. (1970). Transitions to Democracy: Toward a Dynamic Model. Comparative Politics (გვ. 337-363).-ში Comparative Politics, Ph.D. Programs in Political Science, City University of New York. მოპოვებული 2024 წლის 30 november, http://biblio.institutoelcano.org/docs/VVidapolitica/Acienciapolitica/3Democratizacion/Transicionpolitica/Rustow_TransitionstoDemocracy.pdf-დან

Sigrid Rossteutscher, Lars-Christopher. (2024). Party-System Polarization and Individual Perceptions of Party Differences: Two Divergent Effects on Turnout . AN INTERNATIONAL JOURNAL OF COMPARATIVE POLITICS .

გია ჟორჟოლიანი, თამარ ბერეკაშვილი, მარინა მუსხელიშვილი. (2001). დემოკრატიზაცია : საზოგადოებები გარდამავალ პერიოდებში. გ. ჟორჟოლიანი-ში, დემოკრატიზაცია. თბილისი.

სამხარაძე, ნ. (2022). მოპოვებული 2024 წლის 9 დეკემბერი, https://gip.ge/wp-content/uploads/2022/10/პოლიტიკის-მემორანდუმი-60.pdf-დან

ჩხეტიანი, ლ. (2022). მოპოვებული 2024 წლის 8 დეკემბერი, https://socialjustice.org.ge/ka/products/politikuri-polarizatsia-sakartveloshi-ras-vguliskhmobt-sinamdvileshi-დან

ცესკო. (2024).

გამოყენებული განცხადებები:

„ქართული ოცნების“ საარჩევნო კამპანიის გახსნის ოფიციალური ღონისძიება https://www.imedi.ge/ge/video/164488/qartuli-otsnebis-saarchevno-kampaniis-gakhsnis-opitsialuri-gonisdzieba#!?from=1721088000&page=1&to=1721088000 (ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

„ქართული ოცნების“ პოლიტსაბჭოს განცხადება: https://www.facebook.com/GeorgianDreamOfficial/posts/2024-წლის-საპარლამენტო-არჩევნები-არის-ერთგვარი-რეფერენდუმი-სადაც-ქართველმა-ხალხმ/1070769814413816 ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

ბიძინა ივანიშვილი: „მხოლოდ მშვიდობით, ღირსებით და კეთილდღეობით ევროპისკენ“. https://1tv.ge/news/bidzina-ivanishvili-mkholod-mshvidobit-ghirsebit-da-ketildgheobit-evropisken-es-aris-ertaderti-ualternativo-archevani-romelsac-qartvel-amomrchevels-qartuli-ocneba-stavazobs/ ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

ნიკა გვარამია: „ამ ქვეყანაში ომი არ იქნება არასდროს“ : https://www.interpressnews.ge/ka/article/813123-nika-gvaramia-tbilisi-ikneba-evropis-dedakalaki-carmatebuli-gagimebuli-da-bednieri-xalxis-kalaki-am- kveqanashi-ar-ikneba-omi-arasdros-es-kveqana-qoveltvis-ibrzolebs-evropistvis ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

„გახარია საქართველოსთვის“ -საარჩევნო პროგრამა - „ნამდვილი მშვიდობით; ნამდვილი ღირსებით; ნამდვილი კეთილდღეობით ევროპისკენ“: https://www.facebook.com/GakhariaGiorgi/videos/967353855409207/ (ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

გიორგი გახარია: „ჩვენ თუ მოგვცემთ ხმას, ქვეყანაში იქნება მშვიდობა“: https://www.radiotavisupleba.ge/a/რით-აწონებს-თავს-ამომრჩეველს-გახარია-საქართველოსთვის-/33161174.html ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

გიორგი ვაშაძე - „არა ბოდიშს და კი ღირსებას! - ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა ევროკავშირში გაწევრიანებაზე გადის და არა იზოლაციაზე, რომელიც „ქართულ ოცნებას“ მოაქვს“: https://www.interpressnews.ge/ka/article/813872-giorgi-vashaze-ara-bodishs-da-ki-girsebas-teritoriuli-mtlianobis-agdgena-evrokavshirshi-gacevrianebaze-gadis-da-ara-izolaciaze-romelic-kartul-ocnebas-moakvs ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

ლევან ცუცქირიძე - „„ქართული ოცნება“ ბევრს საუბრობს მშვიდობაზე, მაგრამ მშვიდობა ვერასდროს გვექნება, თუკი სუსტი, იზოლირებული და მეგობრების გარეშე ვიქნებით“: https://www.interpressnews.ge/ka/article/816425-levan-cuckirize-kartuli-ocneba-bevrs-saubrobs-mshvidobaze-magram-mshvidoba-verasdros-gvekneba-tuki-susti-izolirebuli-da-megobrebis-gareshe-viknebit (ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

გიორგი ვაშაძე - „ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა ევროკავშირში გაწევრიანებაზე გადის და არა იზოლაციაზე, რომელიც „ ოცნებას“ მოაქვს“: https://www.interpressnews.ge/ka/article/813872-giorgi-vashaze-ara-bodishs-da-ki-girsebas-teritoriuli-mtlianobis-agdgena-evrokavshirshi-gacevrianebaze-gadis-da-ara-izolaciaze-romelic-kartul-ocnebas-moakvs ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

ნიკა გვარამია - „ჩვენი გზა არის ერთადერთი მიმართულებით და ეს არის ევროკავშირისკენ“. https://www.interpressnews.ge/ka/article/817539-nika-gvaramia-chveni-gza-aris-ertaderti-mimartulebit-da-es-aris-evrokavshirisken-shansi-ar-aris-tavisi-nebis-sacinaagmdegod-moqvanili-adamianebi-moerion-atasobit-adamians-romelic-tavisit-chamovida ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

„ერთიანობა - ენმ“ საარჩევნო პროგრამა https://www.interpressnews.ge/ka/article/814751-ertianoba-nacionaluri-mozraobis-saarchevno-programa/ ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ.)

მამუკა ხაზარაძე - „ორ დღეში გვაქვს უნიკალური მომენტი, დავამარცხოთ ნიჰილიზმი, რუსული პოლიტიკა“ : https://www.interpressnews.ge/ka/article/817732-mamuka-xazaraze-or-dgeshi-gvakvs-unikaluri-momenti-davamarcxot-nihilizmi-rusuli-politika-ertad-chavabarot-istoriuli-gamocda (ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ.)

მიხეილ სააკაშვილი: „თუ ისინი დარჩნენ, ქართველებს უკრაინასთან საომრად წაიყვანენ“ : http://tbl.ge/6uxj ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

გიორგი ვაშაძე - „„ქართულ ოცნებას“ მოაქვს უვიზო მიმოსვლის შეწყვეტა ევროკავშირთან, ჩვენ მოგვაქვს უვიზო მიმოსვლა ამერიკასთან და ევროკავშირის პასპორტი“: https://www.interpressnews.ge/ka/article/814987-giorgi-vashaze-kartul-ocnebas-moakvs-uvizo-mimosvlis-shecqveta-evrokavshirtan-chven-mogvakvs-uvizo-mimosvla-amerikastan-da-evrokavshiris-pasporti(ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

„ქართული ოცნება- დემოკრატიული საქართველო“ წინასაარჩევნო პროგრამა 2024: https://www.imedi.ge/video/171425

„ქართული ოცნება“- პოლიტსაბჭოს განცხადება: https://www.facebook.com/GeorgianDreamOfficial/posts/2024-წლის-საპარლამენტო-არჩევნები-არის-ერთგვარი-რეფერენდუმი-სადაც-ქართველმა-ხალხმ/1070769814413816/. ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

ბიძინა ივანიშვილი - „ 26 ოქტომბრის არჩევნები უნდა იქცეს ნიურნბერგის პროცესად „ნაციონალური მოძრაობისთვის““ https://www.interpressnews.ge/ka/article/809692-bizina-ivanishvili-26-oktombris-archevnebi-unda-ikces-niurnbergis-procesad-nacionaluri-mozraobistvis-sadac-kartveli-xalxis-sakonstitucio-umravlesoba-usamshoblo-politikosebis-am-ertianobas-satanado-ganachens-gamoutans ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

ერთიანობა ნაციონალური მოძრაობის წინასაარჩევნო ბანერები: https://www.facebook.com/reel/1731937157609113 ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

კოალიცია „ძლიერი საქართველო“- საარჩევნო გეგმის პრეზენტაცია: https://www.facebook.com/watch/live/?mibextid=oFDknk&ref=watch_permalink&v=506049628708699&rdid=LWpLN1Sbp1AtxB4I ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

გიორგი გახარია - „ჩვენი დევიზია: არა „ოცნებას“, არა „ნაცებს“, მშვიდობა საქართველოს!“ : https://www.interpressnews.ge/ka/article/809338-giorgi-gaxaria-chveni-devizia-ara-ocnebas-ara-nacebs-mshvidoba-sakartvelos-unda-gamovnaxot-zala-kompetenciac-sitamamec-simamacec-rom-pragmatuli-politika-vacarmoot-qvelastan-mat-shoris-okupanttanac/

„ქართული ოცნება“- პოლიტსაბჭოს განცხადება: https://www.facebook.com/GeorgianDreamOfficial/posts/2024-წლის-საპარლამენტო- არჩევნები-არის-ერთგვარი-რეფერენდუმი-სადაც-ქართველმა-ხალხმ/1070769814413816/.

გიორგი გახარია - „მოვუწოდებთ „ოცნებას“ და ივანიშვილს, ტერიტორიული მთლიანობის საკითხი არ უნდა წყდებოდეს კულუარულად, ბნელ ოთახებში, გაურკვეველი ადამიანების მონაწილეობით“

https://www.interpressnews.ge/ka/article/814252-giorgi-gaxaria-movucodebt-ocnebas-da-ivanishvils-teritoriuli-mtlianobis-sakitxi-ar-unda-cqdebodes-kuluarulad-bnel-otaxebshi-gaurkveveli-adamianebis-monacileobit

ბიძინა ივანიშვილი: „26 ოქტომბერს გამოვიდეთ ქუდზე კაცი და შევქმნათ მყარი ფუნდამენტი საქართველოს ეროვნული იდენტობის დასაცავად“ https://rustavi2.ge/ka/news/289662 ნიკა გვარამია - „ქუთაისი არის მაგალითი როგორ დაფიქრდე და მიიღო გადაწყვეტილება, რომელიც შენს სამშობლოს სჭირდება - ცვლილება შესაძლებელია, უნდა ვირწმუნოთ“: https://www.interpressnews.ge/ka/article/811928-nika-gvaramia-kutaisi-aris-magaliti-rogor-dapikrde-da-miigo-gadacqvetileba-romelic-shens-samshoblos-schirdeba-cvlileba-shesazlebelia-unda-vircmunot კოალიცია „ცვლილებებისთვის“ 1-ლი ყრილობა: https://www.facebook.com/Ahaliparty/videos/1695968637826234

-4-4 გეგმა - ნიკა გვარამია კოალიციის პროგრამული ხედვების შესახებ: https://www.facebook.com/Ahaliparty/videos/1234242801256197

სააკაშვილი: „2008-ში მაგრად დგომით, მსოფლიოს ფეხზე დაყენებით, სახელმწიფოებრიობა გადავარჩინეთ“: https://tabula.ge/ge/news/721365-saakashvili-2008-shi-magrad-dgomit-msoplios ( ბოლოჯერ ნანახია 20 იანვარი 2025 წ. )

“ილიას გზა” - “ძლიერი საქართველოს” საარჩევნო პროგრამის პრეზენტაცია:

https://www.facebook.com/watch/live/?mibextid=oFDknk&ref=watch_permalink&v=506049628708699&rdid=LWpLN1Sbp1AtxB4I

ალეკო ელისაშვილი - „მარტივ რამეს ითხოვს ჩვენგან საქართველო, რომ განსაცდელს გადავარჩინოთ“

https://www.interpressnews.ge/ka/article/817845-aleko-elisashvili-martiv-rames-itxovs-chvengan-sakartvelo-rom-gansacdels-gadavarchinot-vinc-saxlshi-darcheba-da-ar-cava-archevnebze-mas-sakartvelo-ar-uqvars-rac-ginda-gadagrexili-qancebit-svit-mere-sadgegrzeloebi )


Refbacks

  • There are currently no refbacks.


ISSN: 2449-2833 (online)

ISSN: 2449-2825 (print)